آشنایی با گیاه یوکا
یوکا گیاهی درختچه ای از خانواده لیلیاسه است و با نام علمی Yucca elephantipes شناخته می شود. این گیاه مناسب قرارگیری در محیط های باز و بسته است و زیبایی خاصی به محیط اطراف خود می بخشد. این گیاه بومی مناطق گرم و خشک قاره آمریکا و جزیره کارائیب است. جان سخت بودن این گیاه آن را به گزینه ای ایده آل برای نگهداری در منزل تبدیل کرده است. اگر چه به مراقبت کمی نیاز دارد اما رعایت برخی نکات به شادابی و زیبایی هر چه بیشتر گیاه شما کمک می کند. در این مقاله از سایت گیاه نت به هر آنچه که برای نگهداری از این گیاه نیاز دارید می پردازیم با ما همراه باشید.
مشخصات گیاهی یوکا
یوکا گیاهی همیشه سبز است و از رشد کندی برخوردار است. ارتفاع آن در گلدان به ۳۰ سانتی متر و در باغچه به ۴.۵ متر می رسد. برگ های این گیاه کشیده و نوک تیز هستند و ظاهری شبیه شمشیر دارند. این گیاه در ابتدای رشد فاقد ساقه است. به تدریج با افزایش سن گیاه برگ های پایینی می ریزند و ساقه گیاه نمایان می شود. برگ ها در سنین جوانی شفاف و مومی هستند و با افزایش سن خشن می شوند.
در صورت رشد در مناطق گرمسیری هر چند سال یک بار گل های آن شکوفا می شوند. این گل ها ظاهری زنگوله ای و واژگون دارند و در برخی گونه ها معطر هستند. معمولا به تعداد زیاد و به رنگ های سفید و کرمی دیده می شوند. احتمال گلدهی این گیاه در آپارتمان بسیار کم است. این گیاه حاوی یک ماده سمی و خطرناک به نام ساپونین است. از این رو خوردن یوکا به هیچ وجه توصیه نمی شود. بهتر است آن را در محیطی دور از دسترس حیوانات خانگی و کودکان قرار دهید.
شرایط نگهداری از یوکا
خاک
یوکا در خاک های شنی و خشک بیابان ها به صورت خود رو رشد می کند از این رو برای رشد به خاک با کیفیتی نیاز ندارد. در مقابل زهکشی خاک برای این گیاه بسیار حیاتی است و به خاکی متعادل نیاز دارد. به این معنی که خاک باید هم سنگین باشد تا بتواند گیاه را به خوبی در خود نگه دارد هم سبک باشد و آب را بیش از حد در خود نگه ندارد. خاک خیس موجب پوسیدگی و ابتلا ریشه به عفونت های قارچی می شود. با این تفاسیر بهترین خاک برای رشد این گیاه خاک لومی است که از مخلوط شن و ماسه و مواد آلی تشکیل شده است.
نور
یوکا گیاهی آفتاب دوست است با این حال نباید آن را در معرض نور مستقیم خورشید قرار دهید زیرا که این امر موجب سوختن برگ ها می شود. در مقابل نور کم نیز باعث کند شدن رشد گیاه، کم شدن گلها، نازک شدن ساقه و برگ ها می شود. گاهی اوقات در نور کم لکه های قهوه ای بر روی برگ ها ظاهر می شود. برای دریافت نور کافی می توانید آن ها را در مجاورت پنجره های آفتابگیر قرار دهید.
آبیاری
این گیاه در طول فصول رشد یعنی بهار و تابستان به آب بیشتری نیاز دارد. با این حال آبیاری بیش از حد نیز موجب پژمرده شدن گل ها یا فاسد شدن تنه اصلی درخت می شود. از این رو قبل از آبیاری خاک را با دست لمس و از خشک بودن آن اطمینان حاصل کنید. همیشه بعد آبیاری زیر گلدانی را خالی و خشک کنید در غیر این صورت آب موجود در زیر گلدانی موجب پوسیدگی و فاسد شدن ریشه ها خواهد شد. در فصل زمستان آبیاری را به نصف کاهش دهید.
دما
این گیاه به دلیل زندگی در مناطق کویری حساسیت زیادی به دمای محیط ندارد و به راحتی قادر به تحمل دمای بالای ۶۰ درجه سانتی گراد است. با این حال بهترین دما برای رشد این گیاه بین ۱۳ الی ۲۴ درجه سانتی گراد است.
رطوبت
به طور کلی رطوبت داخلی فضای خانه برای این گیاه مناسب است. با این حال در فصل تابستان معمولا رطوبت محیط به میزان چشمگیری کاهش می یابد. در این حالت هر روز گیاه را آبپاشی کنید یا در کنار گلدان یک ظرف پر از آب قرار دهید.
کوددهی
برای رشد بهتر یوکا، در طول فصول رشد هر دو هفته یک بار به آن کود اضافه کنید. کود مورد استفاده باید متعادل باشد و طبق دستور نوشته شده روی جلد به گیاه اضافه شود. از کوددهی بیش از حد به گیاه خودداری کنید زیرا که در خاک جمع میشود و ریشه ها را می سوزاند.
تعویض گلدان
یوکا هر دو سال یک بار به تعویض گلدان نیاز دارد. وزن گیاه اکثرا در قسمت بالایی افزایش می یابد به همین دلیل گلدان باید وزنی متناسب با وزن گیاه داشته باشد تا در هنگام وزش باد برعکس نشود. همچنین هر ساله باید خاک های سطحی این گیاه با خاک های غنی تعویض کنید.
هرس کردن
این گیاه نیاز اساسی به هرس شدن ندارد؛ اما هرس کردن موجب زیبایی بیشتر آن می شود و تمرکز گیاه بر روی برگ های جدیدتر را افزایش می دهد. بدین ترتیب می توانید برگ های مرده، آسیب دیده و شل شده را با دست بکنید یا در نزدیکی ساقه هرس کنید.
روش های تکثیر یوکا
تکثیر این گیاه در مناطق غیربومی از جمله ایران از طریق بذر صورت نمی گیرد زیرا که گرده افشانی و تولید بذر آن تنها در مناطق بومی و توسط حشره ای خاص به نام پرونووا امکان پذیر است. یوکا در ایران معمولا به روش های زیر تکثیر می یابد.
• تکثیر از طریق پاجوش: در صورتی که قاعده ساقه درون خاک باشد گیاهان کوچکی روی ریزوم ها شروع به رشد می کنند. در هنگام تعویض گلدان می توانید این گیاهان کوچک را جدا کنید. بدین منظور ابتدا خاک را از اطراف ریشه ها تمیز کنید. جهت پاکسازی بهتر خاک می توانید ریشه ها را در مقابل جریان ملایم آب بگیرید. سپس با استفاده از یک چاقوی تمیز و ضدعفونی شده پاجوش های ۴ برگه را از گیاه مادر جدا کنید. اگر پاجوش ها فاقد ریشه بودن ابتدا آن ها را در یک ماسه مرطوب قرار دهید و بعد از ریشه دار شدن آن ها را به گلدان منتقل کنید.
• تکثیر از طریق قلمه گیری: برای تکثیر یوکا از طریق قلمه بهتر است قلمه ها را از بخش های جوان گیاه تهیه کنید زیرا که این قسمت ها سریع تر از قسمت های پیر و پایینی گیاه ریشه دار می شوند. اندازه قلمه باید بین ۸ الی ۱۰ سانتی متر باشد. بعد از تهیه قلمه قسمت بالایی و پایینی آن را چسب پیوند بزنید. این کار از ابتلا گیاه به عفونت ها و بیماری های قارچی جلوگیری می کند.
برای ریشه زایی بهتر می توانید قلمه ها را ۳ الی ۴ روز در مکانی سرد و خشک نگه دارید یا انتهای قلمه را در محلول های ریشه زایی قرار دهید. سپس ریشهها را درون ماسه مرطوب قرار دهید. بهتر است که نیمی از قلمه درون خاک قرار گیرد و نیم دیگر آن در بیرون از خاک جهت حفظ رطوبت سطح خاک و قلمه را با یک پلاستیک بپوشانید. ریشه زایی ممکن است ۶ ماه به طول بی انجامد بعد آن گیاه را به گلدان اصل منتقل کنید.
• تکثیر از طریق ریزوم: در این روش ریزوم های گیاه را به قطعاتی ۸ سانتی متری تقسیم می کنند و آن ها را به طور خوابیده درون ماسه مرطوب قرار می دهند تا جوانه های کوچک موجود روی ریزوم ها رشد کنند. بعد از کاشت باید گیاه به محیطی گرم منتقل شود.
آفت گیاه یوکا
این گیاه مقاومت بالایی در برابر آفات دارد و معمولا مورد حمله آفات قرار نمی گیرند. با این حال ممکن است برخی آفات این گیاه را هدف قرار دهند پس بهتر است آن ها را بشناسیم و روش های مقابله با آن ها را یاد بگیریم.
حشرات
شپشک های نرم، شپشک های زره دار، شپشک های آردی و ریشک بال ها از جمله حشراتی هستند که گیاه یوکا مخصوصا برگ های آن را مورد حمله قرار می دهند. این حشرات با چسبیدن به برگ ها و مکیدن شیره آن ها به گیاه آسیب می زنند. شپشک های نرم و شپشک های زره دار به صورت توپک های کوچک و بی رنگ به گیاه می چسبند. شپشک های زره دار در اطراف خود پوششی سخت تشکیل می دهند.
شپشک های آرد آلود
همانطور که از اسم آن ها پیدا است ظاهری شبیه آرد دارند و به صورت گروهی به برگ ها می چسبند و با ایجاد یک ماده چسبناک بر روی برگ ها موجب بروز قارچ سیاه می شوند. ریشک بال ها نیز مانند شپشک های آرد آلود یک ماده چسبناکی روی برگ ها ایجاد می کنند. این حشرات بسیار کوچک هستند و به سختی دیده می شوند و معمولا از خود مدفوع به جا می گذارند.
روش مبارزه با حشرات آفت: در مواقعی که آلودگی یوکا توسط این حشرات ناچیز است می توانید از اسپری آب و دستمال پنبه ای استفاده کنید و به وسیله آن ها برگ ها را کاملا تمیز کنید؛ اما اگر آلودگی بیشتر باشد باید برگ ها را با صابون های آفت کش و روغن باغبانی تمیز کنید. عدم درمان موجب پژمردگی، خمیدگی، زرد شدن، ریزش برگها و در طولانی مدت موجب مرگ گیاه می شود.
سوسکچه
نوعی از سوسکچه ها است که با نام علمی Scyphophorus yuccae شناخته می شودو علاقه زیادی به گیاه یوکا دارد. این سوسکچه ها دارای بدنی تیره و خرطومی دراز هستند. در زمان لارو بودن فقط به ساقه گیاه حمله می کند و در زمان بلوغ برگ ها را مورد حمله قرار می دهند. از علائم حمله این آفات می توان به سوراخ شدن برگ ها و خم شدن ساقه اشاره کرد. اگر به موقع برطرف نشوند با ورود به خاک و بدنه گیاه موجب ضعیف شدن و حتی مرگ گیاه میشوند.
روش مبارزه با سوسکچه: فقط باید مواظب گیاه خود باشید که مورد حمله این آفت قرار نگیرد. در صورت حمله سوسکچه به یوکا کاری از شما ساخته نیست.
مشکلات یوکا
• زرد شدن برگ های پایینی: این مشکل در اثر کم بودن نور محیط به وجود می آید و به معنی این است که گیاه به نور بیشتری نیاز دارد. جهت درمان گیاه را به محیطی با نور مناسب منتقل کنید.
• کوچک شدن برگ های جدید و عدم رشد آن ها: این مشکل نشان دهنده کم بودن مواد مغذی موجود در خاک است برای درمان می توانید گیاه را به وسیله کودهای مناسب تغذیه کنید. اگر کوددهی را به صورت مرتب انجام می دهید علت این مشکل سردی هوا است.
• رنگ پریدگی برگ ها: اگر چه این گیاه به نور خورشید زیادی نیاز دارد اما قرار گیری بیش از حد این گیاه مخصوصا در هنگام ظهر در مقابل نور مستقیم آفتاب موجب بی رنگ شدن برگ ها می شود.
• وجود نقاط زنگ مانند بر روی برگ ها: افرادی که از براق کننده شیمیایی روی برگ ها استفاده می کنند با این مشکل مواجه می شوند برای رفع آن گیاه را با یک اسفنج مرطوب پاک کنید.
• کج شدن گیاه: این مشکل نشان دهنده کافی نبودن رشد ریشه ها است. برای رفع آن می توانید گیاه را به یک گلدان کوچک انتقال دهید و با متراکم کردن خاک اطراف ریشه مانع کج شدن گیاه شوید.
• خشک شدن برگ ها: این مشکل معمولا در تابستان ها و بر اثر گرم بودن هوا به وجود می آیند برای رفع آن گیاه را به محیطی با دمای پایین تر انتقال دهید.
• سیاه شدن و پوسیدن همه برگ ها: علت این مشکل آبیاری بیش از حد گیاه است برای جلوگیری از بروز آن توجه کنید که در بین دو آبیاری ۱ الی ۲ سانتی متری بالای خاک خشک شود.
بیماری های قارچی یوکا
یوکا ممکن است به بیماری های قارچی مختلفی مبتلا شود که هر یک بسته به نوع قارچ زخم هایی متفاوتی روی برگ های این گیاه ایجاد می کنند. برای مثال قارچی به نام coniotyrium زخم هایی به اندازه ۲ میلی متر روی برگ های مسن تر ایجاد می کند. زخم های ایجاد شده توسط این قارچ ابتدا به رنگ زرد دیده می شود و به تدریج به رنگ قهوه ای تغییر می یابد. این بیماری سرعت سرایت بالایی از یک برگ به برگ دیگر دارد.
یکی دیگر از قارچ هایی که گیاه به آن مبتلا می شود cytosporina نام دارد. این قارچ در نوک و حاشیه برگ ها لکه هایی به رنگ خاکستری با حاشیه قهوه ای ایجاد می کند. در صورت درمان نشدن گیاه این قارچ موجب زوال و نابودی گیاه خواهد شد. این بیماری معمولا بر اثر تهویه نامناسب یا خیس شدن برگ ها در هنگام آبیاری به وجود می آید.
قارچ بوتری تیس نیز موجب ایجاد لکه های خاکستری بر روی برگ ها یوکا می شود. این نوع قارچ بر اثر سرد بودن و رطوبت بالای محیط به وجود می آید. برای درمان گیاه آن را به محیط گرم منتقل کنید و آبیاری را کاهش دهید.
سخن پایانی
در این مبحث کوشیدیم شما را به طور کامل با شرایط نگهداری از گیاه یوکا آشنا کنیم با رعایت نکات گفته شده می توانید گیاهی زیبا و شاداب داشته باشید. این گیاه زینت بخش منزل شما خواهد بود و با افزایش اکسیژن در محیط خوابی آرام را برای شما به ارمغان می آورد.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.