آشنایی با گل بنفشه آفریقایی
گل بنفشه آفریقایی یک گل خیلی زیبا و پرطرفدار است. این گیاه حساس است به همین علت نگهداری و مراقبت از آن شرایط و محیط خاصی را می خواهد. این گیاه به دلیل داشتن گل های زیبا و رنگین به یکی از بهترین گل های آپارتمانی تبدیل شده است. بنفشه آفریقایی رنگ های مختلفی مانند صورتی، سفید، بنفش و … دارد. در این مقاله به بررسی گیاه بنفشه آفریقایی، شرایط نگهداری، تکثیر، آفات و بیماری های آن می پردازیم.
معرفی گل بنفشه آفریقایی
گل بنفشه آفریقایی از گیاهان گل دار چند ساله است و از خانواده نعناسانان است. این گل بومی کشور تانزانیا و بخش گرمسیری شرق آفریقا و اطراف جنوب شرقی کنیا است. این گل برای نخستین بار به وسیله سنت پل شناسایی شد. محبوبیت این گیاه به دلیل گل های رنگین و زیبا، برگ های مخملی و کرکدار به رنگ سبز تیره و شکل آن است. لبه های برگ در بعضی از مدل های بنفشه آفریقایی، سفید یا روشن تر است. این گیاه نرم و نازک بسیار حساس است و باید بسیار به آن توجه کرد و تا زمانی که موقعیت مناسبی پیدا کند و به زندگی آرامی دست پیدا کند به مراقبت زیاد احتیاج دارد.
این گل دارای رنگ های سفید، صورتی، بنفش، زرشکی و ارغوانی است و در تمام سال گل می دهد. معمولا این گیاه را در گلدان می کارند اما اگر شرایط محیطی مساعد باشد می توان آن را در فضای باز هم کاشت.
شرایط نگهداری گل بنفشه آفریقایی
آبیاری
برای آبیاری بنفشه آفریقایی باید بسیار دقت کرد و آبیاری کم و زیاد باعث صدمه به این گیاه می شود. خاک این گیاه باید همیشه مرطوب باشد، اما شاخ و برگ باید خشک باشد. بسیاری از پرورش دهندگان گل بنفشه افریقایی این گل را از قسمت زیرین آب می دهند زیرا برخورد آب با برگ باعث ظهور لکه و آسیب رساندن به این گیاه می شود. به همین خاطر باید ابتدا زیر گلدانی را پر از آب کرد و گلدان را به مدت 30 تا 45 دقیقه در آن قرار داد. آب از طریق سوراخ ته گلدان به خاک نفوذ می کند و به سمت بالا حرکت میکند. آبیاری بیش از اندازه باعث پوسیدگی ریشه یا طوقه می شود.
هیچ گاه از آب شیرین برای آبیاری این گیاه استفاده نکنید زیرا آب شیرین محتوای نمک را در گیاه افزایش می دهد و در نتیجه PH و الکتریسیته خاک بهم می ریزد و باعث پایین آمدن توانایی گیاه در جذب آب و مواد مغذی می شود. همچنین نباید از آب های کلر دار استفاده کرد، زیرا بنفشه آفریقایی نیاز کمی به کلر جهت فتوسنتز دارد و استفاده زیاد از آب های کلر دار باعث سوختگی برگ ها و گل ندادن می شود. اگر آب کلر دار باشد و هیچ منبع جایگزینی وجود نداشته باشد باید آب را در یک ظرف ریخت و تمام شب ظرف را خارج از یخچال قرار داد تا کلر آن از بین برود.
دما
از فاکتورهای مهم در رشد گل بنفشه افریقایی می توان به دما، رطوبت و کیفیت هوا اشاره کرد. دما مناسب برای پرورش این گیاه 18 تا 26 درجه سانتی گراد است. اگر دما 25 درجه سانتی گراد باشد این گل به خوبی رشد می کند اما گلبرگ ها، کوچک و رنگ پریده می شوند. اگر دما 18 درجه سانتی گراد باشد رشد کاهش پیدا می کند و احتمال به وجود آمدن بیماری قارچی به اسم سفیدک زیاد می شود.
کمترین مقدار دمایی که این گل می تواند در زمستان تحمل کند 13 درجه است. این گیاه بر خلاف بقیه گیاهان، هر مقدار دمای شبانه، گرمتر و روزانه خنک تر باشد رشد بهتری می کند. اگر دما در روز 29 درجه باشد موجب تحریک گلدهی زود هنگام و در نتیجه ضعیف شدن گیاه می شود، بیشترین دما برای بنفشه افریقایی 32 درجه است.
خاک
ریشه گل بنفشه آفریقایی بسیار حساس و ظریف است به همین دلیل خاک باید خیلی سبک با زهکشی بالا باشد. انتخاب نوع خاک از مهم ترین اصول نگهداری یک گیاه است. هر نوع خاکی برای این گل مناسب نیست، خاک های سنگین مانند خاک باغچه، خاک هایی که برگ های پوسیده درخت یا کود حیوانی دارند و همچنین کوکوپیت برای بنفشه آفریقایی مناسب نیست.
نور
نور کافی مهم ترین شرط داشتن بنفشه آفریقایی سالم و پرگل است. اگر به این گیاه نور کافی داده شود، تمام طول سال را گل می دهد. برگ بنفشه آفریقایی 80 تا 85٪ از نور تابیده شده را به خود جذب می کند و 10 تا 15٪ را منعکس و 5٪ نور از برگ های این گل عبور می کند.
جهت رشد این گل هم میزان نور و هم ساعات نوردهی اهمیت دارد. اگر به بنفشه آفریقایی نور کافی نرسد، گل نمی دهد و برگ های آن زرد می شود؛ اما نور بیش از حد باعث بروز لکه های قهوه ای روی برگ یا گل می شود. این گیاه می تواند نور مستقیم را تحمل کند اما بهتر است برای پرورش این گیاه از نور غیرمستقیم استفاده کرد و باید گیاه را زیر پنجره جنوبی قرار داد تا تمام روز نور را دریافت کند. باید توجه کرد که شدت و مدت زمان نور در فصل های گوناگون، متفاوت است. در طول زمستان گل به نور زیادتری احتیاج دارد و باید گیاه را به هر دو سمت چرخاند تا هر دو سمت به طور مساوی نور دریافت کنند.
تکثیر گل بنفشه آفریقایی
تکثیر گل بنفشه آفریقایی از راه بذر، تقسیم بوته، برگ، نیم برگ، قلمه ساقه، قلمه دمگل و کشت بافت گیاهی انجام می شود.
تکثیر از طریق بذر
داشتن بنفشه آفریقایی، با این روش، کمی زمانبرتر از روش های دیگر است. قبل از شروع به کاشتن بذر، باید پیت ماس را مرطوب کرد. پس از تهیه بذر بنفشه آفریقایی، بذرها را به شکل یکنواخت روی خاک پخش کنید، شاید این کار کمی سخت باشد، چون دانه ها خیلی کوچک هستند. بعد از پخش بذر، احتیاج نیست که خاک زیادی روی بذر بریزید، زیرا با کمی جابه جایی و تحرک، بذر در عمق خاک فرو می رود.
باید با یک اسپری خاک را مرطوب کرد و سپس برای حفظ رطوبت، روی خاک را با یک پلاستیک پوشاند و ظرف را در معرض تابش مستقیم خورشید یا زیر نورهای فلورسنت در پنجره روشن قرار داد. دانه های این گیاه باید طی 1 تا 9 هفته جوانه بزنند. زمان جداسازی نهال هایی که در فاصله نزدیک به هم رشد کرده اند، باید بیش تر مراقب بود یا برای بزرگ شدن مهلت بیشتری داده شود تا عمل جداسازی راحت تر صورت گیرد.
تکثیر از طریق تقسیم بوته
راحت ترین روش برای تکثیر بنفشه آفریقایی این روش است. پس از رشد بوته ها و پاجوش های جدید، بایستی آن ها را از گیاه مادری جدا کرد و در گلدان جدیدی کاشت. تنها نکته ای که باید به آن توجه کرد این است که در زمان جدا کردن، باید مراقب جوانه جدید و گیاه مادری بود تا در بخش ریشه صدمه نبیند. پاجوش جدید پس از منتقل شدن، مراقبت های زمان ریشه دهی دیگر روش ها را ندارد.
تکثیر از طریق برگ
این روش یکی از بهترین و راحت ترین روش ها جهت تکثیر گل بنفشه آفریقایی است. برای قلمه زنی و زیاد کردن این گیاه در هر فصلی می توان از طریق برگ اقدام کرد. اول باید برگ های خوبی را انتخاب کرد و آن ها را از ته دمبرگ برش داد، سپس قسمت دمبرگ، برگهای بریده شده را در آب گذاشت تا ریشه بدهد. قلمه ها در خاک هم ریشه دار می شوند، البته باید توجه داشت که ریشه دار کردن توسط خاک بسیار بهتر از ریشه دار کردن از طریق آب است. بهترین درجه حرارت برای ریشه زدن قلمه ها 25 درجه سانتی گراد است.
اگر یک نایلون روی گلدان حاوی قلمه گذاشته شود، موجب افزایش رطوبت نسبی می شود در نتیجه به سرعت ریشه زدن قلمه کمک می کند. اگر شرایط مناسب باشد، قلمه ها پس از پانزده تا یک ماه ریشه می زنند. پس از ریشه دار شدن، قلمه ها جوانه می زنند که باید آن را به گلدان منتقل کرد. برای تقویت جوانه زدن می توان از کود استفاده کرد و باعث رشد جوانه و در نتیجه رشد گیاه شد.
تکثیر از طریق نیم برگ
در این روش همه مراحل روش تکثیر برگ باید انجام شود. بعد از انتخاب برگ مناسب، باید با برش طولی، برگ را به دو قسمت تقسیم کرد و رگ های اصلی را جدا کرد و دور انداخت، سپس هر نیم برگ را از محل بریده شده در خاک های مرطوب، جدا از هم کاشت.
تکثیر از طریق قلمه ساقه
اغلب از این روش جهت جوان سازی گیاهان پیری که برگ های اولیه خود را از دست داده اند استفاده می شود. در این روش باید ابتدا ساقه های انتهایی را به طول ۵ سانتی متر ببرید و در خاک مخصوص بنفشه آفریقایی کاشت. در زمان ریشه دهی محیط گیاه باید کاملا مرطوب باشد.
تکثیر از طریق قلمه دمگل
در بعضی از بنفشه ها، یک جهش اتفاقی می تواند موجب تغییر ظاهری در گل های یک ساقه گل دهنده شود. این تغییر می تواند موجب زیبایی منحصر به فرد گلبرگ ها شود که این زیبایی از لحاظ تجاری با ارزش است. برای ایجاد این تغییرات تنها از روش قلمه دمگل استفاده می شود. ابتدا باید ساقه گل دهنده که دو برگچه کوچک دارد بریده شود و در خاک مخصوص قرار داده شود. ساقه را باید حدود ۱ تا ۲ سانتی متر از زیر برگ ها برید.
تکثیر از طریق کشت بافت
تکثیر از راه کشت بافت یک روش آزمایشگاهی است که هزینه زیادی دارد که معمولا از این روش برای گیاهان نادر یا گران قیمت استفاده می شود، ولی گیاه بنفشه آفریقایی را می توان از این روش هم تکثیر کرد. در این روش اندام ها و بافت های گیاهی را روی بستری با خصوصیات و شرایطی خاص می گذارند و اندام ها بعد از مدتی جوانه های جدیدی می زنند.
بیماری و آفات گل بنفشه آفریقایی
گل بنفشه افریقایی نیز مانند سایر گیاهان ممکن است مورد حمله بعضی از آفات قرار گیرد که در ادامه به چند مورد از این آفات اشاره می کنیم.
• آسیب های برگی
ریختن آب سرد روی برگ ها باعث بروز بیماری آسیب برگی در گل بنفشه آفریقایی می شود و همچنین ریختن قطره های آب سرد روی برگ ها باعث به وجود آمدن لکه های حلقوی سفید و زرد رنگ می شود؛ بنابراین اگر برگ ها خیس شوند باید سریع آن ها را خشک کرد. اگر این گل با آب سرد آبیاری شود و دمای آب ۵ تا ۸ درجه سردتر از برگ باشد باعث به وجود آمدن لکه های بی رنگ در بافت برگ می شود. برای اینکه از بروز این آسیب جلوگیری شود باید گیاه را از طریق زیر گلدانی آبیاری کرد، همچنین باید آب را به مدت یک شب در دمای اتاق قرار داد تا آب و برگ، هم دما شوند.
• پوسیدگی
اگر این گیاه دچار پوسیدگی ریشه و طوقه شود، برگ های خارجی اطراف گیاه پژمرده و افتاده می شود و برگ های کوچک تر مرکزی، دیگر رشد نمی کنند و امکان دارد سیاه و چروکیده و خشک شوند. علت بروز چنین بیماری قارچی می تواند از آبیاری بیش از حد، نامناسب بودن شرایط زهکشی محیط کشت، تجمع نمک زیاد اطراف طوقه، کاشت عمیق طوقه و در نتیجه رطوبت بیش از اندازه اطراف طوقه و ریشه باشد. هیچ درمانی برای پوسیدگی وجود ندارد، بنابراین برای منتقل نشدن این بیماری به بقیه گیاهان باید ظرف را با ترکیب آب و سفید کننده ضدعفونی کرد.
• زرد شدن برگ ها
زرد شدن برگ ها دلایل مختلفی دارد که یکی از آن ها وجود آفات و بیماری های قارچی است. آبیاری اندک و خشک شدن بیش از اندازه محیط کشت، در بعضی مواقع باعث زردی برگ می شود و آبیاری بیش از اندازه باعث پوسیدگی ریشه و طوقه و قهوه ای شدن برگ و ریزش آن می شود. بعضی اوقات کمبود مواد غذایی مخصوصا نیتروژن باعث زردی برگ در این گیاه می شود. در تابستان اگر گیاه زیر نور مستقیم آفتاب باشد باعث زرد شدن برگ می شود و اگر نور آفتاب سوزان ادامه پیدا کند باعث بروز لکه سوختگی در برگ می شود.
نتیجه گیری
دانشمندان به این نتیجه رسیده اند که بوئیدن و دیدن گل ها تاثیر بسیار مفیدی روی روحیه افراد دارد و به همراه خود احساس شادی و نشاط و انرژی مثبت را به همراه دارد. گل بنفشه آفریقایی یک گیاه چند ساله و علفی است که می توان آن را در گلدان کاشت و از آن لذت برد، البته اگر شرایط محیطی مناسبی فراهم شود می توان آن را در فضای باز هم کاشت. در این مقاله با گیاه بنفشه آفریقایی، شرایط نگهداری، بیماری و آفات و روش های تکثیر آن آشنا شدیم.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.