آشنایی با گیاه اسپاتی فیلوم
گیاه اسپاتی فیلوم (Peace lily/spathe flower) با نام علمی Spathiphyllum و از خانواده Araceae است. اسپاتی فیلوم گیاهی چند ساله و بومی جنگل های مرکزی و جنوب آمریکا است. در آمریکا خارج از منزل رشد می کند اما در بقیه مکان ها گیاه آپارتمانی محسوب می شود. این گل زیبا به گل صلح (peace lily) نیز معروف است. گیاه اسپاتی فیلوم در حدود 40 گونه دارد.
مشخصات ظاهری گیاه اسپاتی فیلوم
گیاه اسپاتی فیلوم برگهای سبز و نوک تیز و براق دارد و با نور کم هم سازگار است. در صورت نداشتن گل نیز، برگ ها زیبایی گیاه را همچنان حفظ می کنند. این گیاه زمانی که شرایط مناسب برای رشد داشته باشد شروع به گلدهی می کند؛ اما به صورت عمومی 2 بار در سال گلدهی خواهد داشت. گل های سفید این گیاه، کوچک و روی سنبله سفید استوانه ای شکل به طول 3 سانتی متر قرار گرفته است.
گیاه اسپاتی فیلوم یک گیاه گرمسیری سازگار و همیشه سبز است. گلهای گیاه اسپاتی فیلوم غالباً در فصل بهار و اواخر تابستان گلدهی می کند. عموماً گل های معطر این گیاه، رنگ اصلی خود را فقط حدود یک هفته نگه می دارند و سپس از رنگ سفید به تدریج به سبز روشن تغییر رنگ می دهند و به مدت ۶ – ۵ هفته جذاب باقی می مانند.
انواع واریته های گیاه اسپاتی فیلوم
دومینو domino: یک واریته با رشد متوسط است و به صورت بوته ای رشد می کند.
واریته Mauna Loa: این واریته می تواند تا ۶۰ سانتی متر رشد کند و تمام سال گل دهد و رنگ گل های آن از سفید به سبز تغییر می کند که گل های آن چند ماه عمر میکنند.
روش نگهداری گیاه اسپاتی فیلوم
دما
این گیاه سرما بیش از حد را نمی تواند تحمل کند و در گرمای زیاد برگ های آن دچار پیچیدگی و سوختگی می شوند. بهطور کلی دمای بین ۱۲ تا ۲۳ درجه سانتی گراد برای این گل مطلوب است. دقت کنید که مکان هایی که دما به طور ناگهانی سرد و گرم می شود مناسب این گیاه نیست.
آبیاری
بهترین حالت برای این گیاه خاک مرطوب است و آبیاری بهتر است بعد از خشک شدن سطح خاک انجام بگیرد. هر چند که اسپاتی فیلوم قادر است که به سرعت خود را ترمیم و از پژمردگی نجات دهد اما دقت داشته باشید که هرگز این اجازه را ندهید که خاک گیاه به طور دائم خیس باشد و یا اینکه به دلیل کم آبی پژمرده شود. اگر آب اضافی گلدان به درستی تخلیه نشود ریشه های گیاه دچار پوسیدگی میشوند.
آبیاری بیش از حد و یا کمتر حد مورد نیاز باعث قهوه ای شدن برگ ها می شود. همچنین گیاه را هر چند وقت یک بار زیر دوش آب بهخوبی بشویید که گرد و غبار آن پاک شود و روزنه های گیاه باز شود. بدین ترتیب گیاه راحت تر و بهتر نفس می کشد.
نور
این گل قادر است در نور کم به خوبی رشد کند اما نبود نور پنجره یا لامپ باعث عدم گلدهی گیاه می شود. همچنین کمبود نور می توانند باعث زرد شدن برگ های آن شود.
خاک
خاک مناسب برای این گل باید از زهکشی خوبی برخوردار باشد که مخلوطی از پیت ماس، خاک برگ و پرلیت بهترین انتخاب برای آن است. عدم مواد مغذی موجود در خاک می تواند سبب پژمرده شدن گل شود که با کوددهی قابل حل است. به طور کلی برای نگهداری گیاه اسپاتی فیلوم باید از خاک غنی از مواد غذایی و PH اسیدی و محیطی با رطوبت نسبی حدود 60 تا 65 درصد استفاده کنید. در غیر این صورت کیفیت و سلامت برگ ها از بین می رود.
کوددهی
نیازی به کوددهی سنگین برای رشد گیاه اسپاتی فیلوم نیست. کوددهی بهتر است یک بار در ماه در زمان گلدهی و رشد گیاه یعنی فصل بهار و تابستان صورت بگیرد. کود مناسب برای این گیاه باید حاوی منیزیم و آهن باشد. کوددهی زیاد می تواند باعث قهوه ای شدن برگ های گیاه شود همچنین به یاد داشته باشید هیچگاه گیاه را در زمستان کوددهی نکنید.
هرس کردن
برای رشد بهتر این گیاه لازم است گاهی اوقات آن را هرس کنید. برای این کار گلها یا ساقه های مرده را از آن جدا کنید تا گیاه انرژی خود را صرف ایجاد گل های جدید کند. پس از خشک شدن گل ها، ساقه آن ها را از نزدیک سطح خاک ببرید و برگ های خشک را جدا کنید. همچنین برگ های زرد و پیر شده گیاه را به کمک یک چاقو یا قیچی تیز جدا کنید. توجه کنید هرس گیاه اسپاتی فیلوم به اندازه باشد زیرا جدا کردن برگ های زیاد از آن باعث خشک شدن آن می شود.
تعویض گلدان
بهترین زمان برای تعویض گلدان زمانی است که ریشه ها به اندازه کافی رشد کرده و از خاک بیرون آمده باشند. همچنین می توانید تا پایان زمان گلدهی در زمستان صبر کنید و سپس گلدان را عوض کنید. برای این کار باید گلدان بزرگ تری آماده کنید. بهتر است اندازه گلدان جدید چند سانتی متر بزرگ تر باشد. اینکار را تا زمانیکه سایز گلدان به اندازه حداکثر (حدود ۲۰-۱۵ سانتی متر) رسید ادامه دهید. پس از آن، هر سال سطح بالایی خاک را با ترکیب گلدانی تازه جایگزین کنید.
روش های تکثیر اسپاتی فیلوم
این گیاه را می توان به سادگی در منزل تکثیر کرد. بهترین زمان برای تکثیر گیاه اسپاتی فیلوم اواسط تا اواخر فصل بهار است. با روش های متنوعی مانند تکثیر از طریق پاجوش، تقسیم بوته، قلمه و کاشت بذر می توان گیاه جدید به دست آورد. در ادامه به توضیح هر کدام می پردازیم.
روش اول تکثیر از طریق بذر: بعد از اینکه گل های گیاه اسپاتی فیلوم قهوه ای شدند پوشش بذر را با کمک یک چاقوی تیز باز کنید و بذرها را از آن خارج کنید. بذرها را روی بستر مناسب و نازکی از خاک بکارید، بهتر است بستر مورد نظر مرطوب باشد. دمای مناسب برای بذر این گیاه بین ۲۰ تا ۲۲ درجه سانتی گراد است همچنین برای رشد بهتر گیاه را در محیطی نور گیر قرار دهید. می توانید برای افزایش رطوبت بستر کاشت روی گلدان یک پلاستیک بکشید. با گذشت ۱۰ روز بذرها شروع به جوانه زنی می کنند.
روش دوم تکثیر از طریق پاجوش: در فصل بهار و تابستان می توان این گیاه را با استفاده از روش پاجوش تکثیر کرد. برای انجام این روش، باید ابتدا گیاه را آبیاری کنید تا خاک نرم شود و سپس گیاه را از گلدان بیرون بیاورید. بعد از این مرحله باید سراغ پاجوش هایی بروید که ۳ یا ۴ برگ دارند و در کنار گیاه مادر بوده اند. آن ها را به آهستگی و به صورتی که ریشه کم ترین صدمه را ببینند، جدا کنید. برای این کار باید پاجوش هایی را انتخاب کنید که دارای رویش های بهتر و قوی تری باشند و با چاقویی تیز و تمیز، اقدام به جدا کردن ریزوم ها نمایید.
بعد از انجام مراحل بالا، پاجوشها را در گلدان جداگانه بکارید، همچنین می توانید با استفاده از یک کیسه پلاستیکی، گیاه را به مدت یک هفته بپوشانید. با انجام این کار شما شرایط گلخانه ای برای گیاه فراهم کرده اید. هنگامی که گیاه شروع به رشد کرد، باید آن را در معرض نور کافی بگذارید و بعضی اوقات غبارپاشی را برای گیاه انجام دهید.
روش سوم تکثیر از طریق تقسیم بوته: این روش شباهت زیادی به تکثیر از طریق پاجوش دارد. بهترین زمان برای اینکار اوایل فصل بهار است که می توان همزمان با تعویض گلدان این کار را انجام داد. در این فصل احتمال بروز مشکل و وارد شدن شوک به گیاه بسیار کم است. بعد از اینکه ریشه را از گلدان خارج کردید بخش هایی از گیاه که دارای ریشه مجزا و قادر به جوانه زنی هستند را با احتیاط جدا کنید و سپس آن را در گلدانی حاوی خاک سبک بکارید.
آخرین روش تکثیر از طریق قلمه: ابتدا برای قلمه زدن باید شاخه های بلند و مناسب را انتخاب کنید. سپس آن ها را ببرید. برای اینکه قلمه ها زودتر جوانه بزنند لازم است آن ها را به صورت تک برگی برش دهید. برای این کار ابتدا یک برگ را انتخاب کنید و بالا و پایین برگ و ساقه را به صورت مورب برش دهید. قسمتی از ساقه که به برگ وصل است محل رشد ریشه است. بعد از برش مناسب قلمه ها را در آب قرار دهید برای ریشه زنی بهتر است کل قسمت برش خورده در آب قرار گیرد.
سپس آنها را در جای گرم و روشن قرار دهید و آب قلمه ها را هر چند روز یک بار عوض کنید تا آب اکسیژن مورد نیاز قلمه را تامین کند و لزج و چسبنده نشود. زمانی که قلمه ها ریشه زدند و طول ریشه ها به 2 سانتی متر رسید آن ها را از آب خارج کنید. بهتر است ریشه ها زیاد در آب نباشند زیرا بعد به سختی تبدیل به گیاه خاکی می شوند. سپس گلدان کوچکی تهیه کنید و آن را با خاک مناسب و تازه پر کنید بعد قلمه ها را در آن بکارید و اطراف آن ها را با خاک نرم بپوشانید تا جای آن ها ثابت شود.
بیماری ها و مشکلات گیاه اسپاتی فیلوم و درمان آن ها
- سوختگی برگ ها و قهوه ای شدن آن ها: این مشکل به دلیل کمبود رطوبت و یا استفاده از آب سنگین (آب حاوی املاح زیاد) رخ می دهد زیرا گیاه اسپاتی فیلوم به رطوبت بالای هوا نیاز دارد. وجود لکه های قهوه ای روی برگ و لوله شدن آن ها به سمت بالا نشان دهنده کوددهی زیاد است.
- زرد شدن قسمت های پایینی برگ ها: آبیاری بیش از حد به این گیاه سبب بروز این مشکل می شود بنابراین بهتر است زمانی که سطح خاک خشک است گیاه را آبیاری کنید. همچنین این عارضه به دلیل سردی هوا و خشکی خاک نیز ممکن است رخ دهد بنابراین ابتدا علت را پیدا کنید سپس درمان را آغاز کنید.
- زرد شدن برگ های قدیمی و ریز بودن برگ های جدید: کمبود مواد مغذی باعث ایجاد این مشکل میشود سعی کنید کوددهی را طبق دستور انجام دهید.
- سیاه شدن برگ ها: آبیاری بیش از اندازه و پوسیدگی ریشه افق سیاه شدن برگ های این گیاه می شود. قرار دادن گیاه در فصل زمستان کنار پنجره های سرد و سردی هوا نیز می تواند سبب ایجاد این مشکل شود.
- سبز شدن گل های اسپاتی فیلوم: بروز این مشکل طبیعی است.
- پژمرده شدن گیاه: زمانی که آبیاری گیاه بیش از اندازه باشد و گلدان زهکشی مناسبی نداشته باشد آب اضافی به درستی تخلیه نمی شود و همین سبب پژمرده شدن آن می شود. گل ندادن گیاه: اگر نور دهی به گیاه اسپاتی فیلوم کافی نباشد و همچنین گیاه تغذیه مناسب نداشته باشد گلدهی انجام نمی شود.
- شته و کنه تار عنکبوتی: این آفت به صورت تارهایی شبیه تار عنکبوت در حاشیه ها و پشت برگ های گیاه ظاهر می شود. هفته ای سه بار شاخه و برگ های گیاه را با آب بشویید و یا با کمک الکل دو بار در ماه گیاه را تمیز کنید.
- حشرات سپردار: این حشرات نیز گاهی مشکلاتی را ایجاد می کنند. آن ها روی برگ، دمبرگ و یا ساقه تجمع می کنند و از شیره گیاهی تغذیه خواهند کرد و موجب زردی برگ ها و ضعیف شدن گیاه می شود.
- تریپس: از دیگر آفات گیاه اسپاتی فیلوم تریپس است که می تواند از شیره گیاه تغذیه کند. این آفت باعث در هم پیچیده شدن برگ ها می شود و لکه هایی نقره ای – خاکستری روی برگ ها ایجاد میکند.
- بلایت فیتوفترا: از جمله بیماری های قارچی است که لکه های مرده سیاه یا قهوه ای رنگ در حاشیه یا مرکز پهنه برگ ایجاد می کند.
خواص گیاه اسپاتی فیلوم
- گیاه اسپاتی فیلوم در بهبود کیفیت هوا محیط بسته نقش اساسی را بازی می کند.
- بروز بیماری هایی مانند خشکی پوست، سرماخوردگی، گلودرد و سرفه خشک را کاهش میدهد.
- آلودگی و گرد و غبار محیط را می گیرد و در پاک سازی هوا نقش دارد.
- این گل در رفع فشار عصبی و استرس و ایجاد حس نشاط و شادابی بسیار موثر است.
- همچنین با تولید اکسیژن باعث بهبود بخشیدن به عملکرد مغز می شود.
- اگر به دنبال گیاهی برای نگهداری در منزل، ادارات و رستوران ها هستید گل آپارتمانی اسپاتی فیلوم انتخابی مناسب است.
جمع بندی
در این مقاله با گیاه اسپاتی فیلوم که به گل صلح نیز معروف است آشنا شدیم. نکاتی همچون شرایط مناسب برای کاشت و نگهداری، روش های تکثیر که شامل کاشت بذر، قلمه زدن و… است، آفات و بیماری ها و خواص این گیاه آشنا شدیم.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.