گیاه بامبو

گیاه بامبو گیاهی بسیار زیبا و پرطرفدار است که به علت نگهداری آسان و کم هزینه آن، می تواند به عنوان اولین و ساده ترین گیاه جهت نگهداری در منزل مورد نظر قرار بگیرد. اگر در خانه از گیاه بامبو نگهداری کنیم و در عین حال همه شرایط مراقبت از آن را رعایت کنیم، قطعا این گیاه می تواند مدت ها در خانه رشد کند و قد بکشد و به عنوان گیاهی زینتی و زیبا، بخشی از فضای خانه را مزین کند. در این مقاله می خواهیم اطلاعاتی را در مورد گیاه بامبو و روش های نگهداری از آن ارائه دهیم.

آشنایی با گیاه بامبو

بامبو گیاهی زینتی است که با نام های گوناگونی از جمله دراسینای روبانی و گیاه نواری یا روبانی و یا خیزران خوش قدم یا خوش یمن (به علت شباهت زیاد به گیاه خیزران) شهرت دارد. این گیاه بومی کشور کامرون است و در مناطق استوایی غرب آفریقا نیز رشد می کند. بامبو از تیره گندمیان است و نوعی علف محسوب می شود که بیشتر در مناطق گرمسیر تا معتدل و آب و هوای مرطوب رشد می کند؛ بنابراین گیاه بامبو بیشتر جهت کاشت و پرورش در این مناطق مورد نظر قرار می گیرد اما به علت زیبایی و سهولت و مزایای نگهداری از آن، در زمینه پرورش گل ها و گیاهان آپارتمانی بسیار طرفدار دارد و محبوب شده است.

بامبو گیاهی بزرگ است که در فضای آزاد به صورت درختچه رشد می کند و می تواند فضای گسترده ای را در بر بگیرد. ارتفاع این گیاه می تواند تا حدود یک متر نیز برسد و چندین سال عمر کند. گیاه بامبو می تواند هم در آب و هم در خاک نگهداری شود که در هر حالت شرایط نگهداری خاص خود را دارد.

البته ترجیح این گیاه بر آن است که در آب رشد کند و نباید از این مسئله غافل بود. همچنین روش های مراقبت و نگهداری انواع مختلف گیاه بامبو از جمله برگ سبز، جوانه، طلایی و سیلور یکسان است.

چه گیاه بامبویی را خریداری کنیم؟

1. بامبویی که می خریم باید برگ ها و ساقه آن سالم و شاداب باشد.
2. گیاه باید ریشه داشته باشد، خصوصاً در فصل های پاییز و زمستان باید توجه داشت که گیاه بامبو بدون ریشه نباشد.
3. به انتهای بریده شده ساقه ای که در آب قرار می گیرد باید بسیار دقت کنیم. این قسمت از گیاه نباید قهوه ای رنگ باشد. اگر رنگ قهوه ای به خود گرفته بود، باید آن قسمت را به وسیله جسمی تیز به صورت مورب ببریم. این کار به این علت است که رنگ قهوه ای نشانه مسدود شدن آوندهای گیاه توسط املاح آب و تلف شدن گیاه است.
4. سبزینه گیاه بامبو نباید کم‌رنگ شده باشد. درواقع بامبویی که سبزینه آن در قسمت دو گره فاصله از ساقه، از رنگ سبز به سفید متمایل شده باشد، مورد پسند نیست.
5. اگر از گیاه بوی بدی ساتع شود به این دلیل است که گیاه بیمار است و نباید آن را خریداری کرد.

چگونه از گیاه بامبوی خود نگهداری کنیم؟

همانند اکثر گیاهان برای نگهداری و مراقبت از گیاه بامبو هم باید به موارد مختلفی از جمله نور، دما و رطوبت، خاک، آبیاری، تعویض گلدان، کوددهی و … توجه کرد. در ادامه به تشریح هر کدام از این موارد در گیاه بامبو می پردازیم:

مقدار نور مورد نیاز بامبو
گیاه بامبو نباید در معرض نور مستقیم خورشید قرار گیرد. اگر این گونه باشد، گیاه آسیب می بیند و باعث می شود بامبو رشد نکند و همچنین سبب سوختگی برگ ها و پوسیدگی ساقه و قهوه ای شدن رنگ برگ های آن می شود که احتمال این امر بر اثر نور گرم خورشید در روزهای تابستان بسیار زیاد است. زمانی که بامبو نور کمی دریافت کند ریشه آن بیشتر رشد کرده و در نتیجه رشد گیاه نیز بیشتر می شود. البته این بدان معنا نیست که گیاه شما باید در فضای تاریکی قرار بگیرد، چون تاریکی محیط هم برای آن زیان آور است.

در واقع بهتر است که گیاه بامبو در معرض نور غیرمستقیم قرار داشته باشد، یعنی در پشت پنجره و در فاصله زیاد از آن قرار گیرد و بدین ترتیب شدت نور دریافتی فیلتر شود تا به گیاه آسیب نزند. در صورت مشاهده آثار سوختگی و قهوه ای شدن برگ ها باید سریعاً گیاه را به مکانی کم نورتر منتقل کنیم.

دما و درجه حرارت مورد نیاز گیاه بامبو
دمای مناسب برای گیاه بامبو دمایی است که نه خیلی سرد باشد و نه خیلی گرم. به طور کلی بامبو گیاهی سازگار است و قادر است خود را با دمای محیط تطبیق دهد اما برای اینکه بامبو بتواند خیلی خوب و به نحو احسن رشد کند و تا حدودی به ارتفاع ماکزیمم خود یعنی یک متر برسد، باید دمای مناسبی را برای محیط آن ایجاد کرد و این دما را با دماسنج چک کرد تا دما در رنج مناسب حفظ شود.

گیاه بامبو به خوبی می تواند در دمایی بین 18 تا 22 درجه سانتی گراد به خوبی رشد کند.

در دمای بسیار بالا، یعنی بالاتر از 28 درجه سانتی گراد، گیاه شروع به پوسیدن می کند و در دمای بسیار پایین تر یعنی کم تر از 10 درجه سانتی گراد بیمار می شود. باید از قرار دادن گیاه بامبو در معرض کولر، پنکه و یا بخاری خودداری کرد و همچنین برای جلوگیری از نفوذ سرما در بامبو در ماه های سرد، نباید آن را در کنار پنجره قرار داد.

رطوبت مورد نیاز بامبو
به دلیل اینکه زادگاه گیاه بامبو مناطق گرم و مرطوب بوده است، بنابراین این گیاه ذاتاً تمایل به رشد در محیط مرطوب را دارد و کمتر در محیط خشک رشد می کند. برای تأمین رطوبت مورد نیاز بامبو در منزل می توانیم از جوشاندن آب استفاده کنیم و یا گاهاً با کمک اسپری آب، برگ ها و ساقه را خیس و مرطوب نگه داریم.

پیش تر توضیح دادیم که بامبو را می توان به دو صورت نگهداری کرد: 1) نگهداری در آب و 2) نگهداری در خاک. در ادامه به بررسی هر کدام از این روش ها می پردازیم.

نگهداری گیاه بامبو در خاک

ترجیح این گیاه این است که در آب نگهداری شود، اما همچنان بسیاری از افراد هنوز روش نگهداری از گیاه بامبو خاکی را انتخاب می کنند. البته این نکته حائز اهمیت است که کاشت و مراقبت بامبو در خاک مزایایی هم دارد. برای مثال یکی از مهم ترین مزیت های آن این است که گیاه نسبت به مراقبت از آن در آب، به میزان کمتری از کود احتیاج دارد. به این علت که میزان مواد مغذی خاک خیلی بیشتر از آب است.

میزان و نحوه آبیاری برای نگهداری از بامبو خاکی
به طور کلی در این حالت نگهداری این گیاه باید به گونه ای باشد که خاک گیاه خشک نشود. خاک به خودی خود آب را درون خود نگه می دارد اما باید توجه داشت که آبیاری آن هم اهمیت دارد. برای این منظور بامبو هفته ای سه یا چهار مرتبه به آبیاری نیاز دارد. خاک گیاه باید به صورت مداوم بررسی شود تا در صورت عدم وجود رطوبت به آن آب دهیم.

خاک مناسب برای نگهداری از بامبو خاکی
خاک گیاه بامبو در این نوع نگهداری باید زهکشی مناسبی داشته باشد به طوری که بتواند آب را به مدت زیاد درون خود نگه دارد. برای این هدف می توان از خاک های ژله ای استفاده کرد اما می شود با استفاده از فرمول های ترکیب خاک، مناسب ترین خاک را برای گیاه تهیه کرد. برای مثال یک فرمول خوب، ترکیب موارد زیر است تا خاک مورد نظر به دست آید:

یک واحد خاک برگ مرغوب
یک واحد خاک باغچه
یک واحد پیت ماس
یک واحد پرلیت
مقداری قارچ کش

قارچ کش موجود در فرمول سبب می شود گیاه بامبو از گزند قارچ گرفتگی نیز در امان بماند. اگر ترکیب خاک مناسب و دارای مواد مغذی کافی باشد گیاه بامبوی خاکی نیازی به کود ندارد.

کوددهی به بامبو خاکی
برای تأمین مواد مغذی مورد نیاز و نگهداری از بامبویی که در خاک کاشته شده است می توان از هر دو نوع کود محلول در آب و پودری استفاده کرد. از هر کود مرغوبی می توان استفاده کرد اما کودهای سه بیست از جمله بهترین کودها برای خاک گیاه بامبو است. این نکته را باید در نظر داشت که زیان کوددهی زیاد بیش از کود ندادن است و از آن جا که بامبو نیاز چندان زیادی به کود ندارد و بدون آن و تنها با وجود مقادیری آب تمیز هم می تواند رشد کند.

بنابراین باید توجه داشت که میزان استفاده از آن باید کاملا کنترل شده باشد. چرا که یکی از دلایل زرد شدن گیاه بامبو، کوددهی نامناسب و بیش از اندازه است. اگر به تازگی به گیاه کود داده باشیم، باید آب گیاه را عوض کنیم و دیگر به آن کود ندهیم تا رنگ گیاه دوباره سبز شود. این فرآیند ممکن است چند هفته الی چند ماه زمان ببرد.

نگهداری از گیاه بامبو در آب

از آن جا که این گیاه به طور طبیعی در مناطقی رشد می کند که بارش و رطوبت فراوان دارند، یکی از رایج ترین شیوه های نگهداری از بامبو، مراقبت از آن در یک گلدان آب است. در آپارتمان ها هم این روش رایج تر است؛ اما این نکته مهم است که آب گلدان گیاه بامبو باید آبی مناسب باشد و نه هر آبی تا گیاه سالم بماند. به همین منظور در ادامه شما را با روش صحیح استفاده از این روش برای پرورش بامبو آشنا می کنیم.

آب مناسب برای نگهداری از بامبو
به همان میزانی که خاک گلدان مهم است، آبی که جهت نگهداری از گیاه بامبو استفاده می شود تا بامبو را درون آن قرار دهیم هم اهمیت دارد. اولین و مهم ترین نکته در این مورد آب بدون کلر است. کلر موجود در آب سبب می شود نوک برگ های گیاه قهوه ای شود. برای رعایت این مهم بهتر است آب، معدنی یا آب تصفیه شده باشد چرا که آب شیرین کلر دارد. یا اینکه از قبل مقداری آب را داخل ظرفی ریخته و کنار بگذاریم تا کلر آن از بین برود و سپس گیاه بامبو را داخل آن قرار دهیم. همچنین آب باید بدون میکروب و بدون فلوراید باشد. می توان قبل از مصرف آب شیر، آن را بجوشانیم و سپس برای نگهداری از بامبو از آن استفاده کنیم. از طرفی استفاده از آب شور و آبی که کلسیم و منیزیم اضافی دارد، سبب اختلال درروند رشد این گیاه می شود. برای مثال ایجاد رنگ زرد و قهوه ای در لبه برگ ها.

لازم به ذکر است گیاه نباید در آب غوطه ور باشد. مقدار آب گلدان باید به اندازه ای باشد که تنها ریشه ها درون آن قرار بگیرند. برای جلوگیری از خشک شدن ریشه ها باید همیشه سطح آب حداقل یک سانتی متر بالاتر از ریشه باشد (بهتر است گلدان شیشه ای باشد تا بتوان ریشه های گیاه را دید.)

آب گیاه باید هر دو هفته یک بار و یا حداقل ماهی یک بار تعویض شود تا از پوسیدگی ریشه ها جلوگیری شود و آب گلدان بو نگیرد. همچنین باید دانه های لیکا و ساقه گیاه هنگام تعویض آب گلدان با آب و کف صابون بدون اسانس شسته شوند.

تکثیر گیاه بامبو

بهترین فصل برای تکثیر گیاه بامبو بهار یا تابستان و دمای مناسب برای آن نیز حدود 20 درجه سانتی گراد است. روش قلمه زنی ساقه ای روش مناسبی برای تکثیر این گیاه است. به این طریق که باید با یک وسیله تیز از زیر بند گیاه (برآمدگی روی ساقه) یک قلمه را به اندازه دلخواه (که حداقل سه بند یا گره ترجیحاً 5 بند روی قلمه باشد) ببریم. سپس باید محل بریدگی را با پودر زغال یا خاکستر سیگار در ساقه اصلی بپوشانیم تا شیره گیاه بیرون نیاید. در نهایت باید قلمه های این گیاه را در آب خالص یا لیکا قرار دهیم تا ریشه بگیرند.

آفات و بیماری های گیاه بامبو

روش نگهداری گیاه بامبو ساده است، اما ممکن است این گیاه با برخی از مشکلات روبرو شود. از جمله زرد یا قهوه ای شدن برگ و یا ساقه، قارچ زدگی، کنه و شپش و … در ادامه به این موارد می پردازیم.

زردشدن برگ ها

به طور کلی زرد شدن برگ های بامبو می تواند به یکی از دلایل زیر باشد:

• نور زیاد و گرمای مستقیم
• آب نامناسب و فیلتر نشده حاوی مواد شیمیایی
• کوددهی بسیار زیاد
• آسیب دیدن ساقه بامبو

قهوه ای شدن برگ ها
نوک برگ ها می تواند به دلایل گوناگونی قهوه ای شود اما مهم ترین دلیل آن کمبود رطوبت محیط زیست گیاه است که سبب سوختن نوک برگ ها می شود. همچنین وجود فلوراید در آب سبب تولید فیتوتوکسی و کشته شدن سلول های گیاه می گردد؛ یعنی انباشته شدن فلوراید در نوک برگ ها، سلول های گیاه را به تدریج می کشد. این فرایند به صورت رنگ قهوه ای تیره که شبیه به سوختگی است، در نوک برگ ها نمایان می گردد.

کپک زدن بامبو در قسمت ساقه
به این علت که گیاه بامبو در مکان گرم و مرطوب رشد می کند و این مکان مستعد رشد و فعالیت قارچ ها است، بنابراین این گیاه به راحتی می تواند آلوده به قارچ شود. برای حل این مشکل خصوصاً در مورد قارچ های سیاه پودری، باید از قارچ کش ها استفاده کرد و برای جلوگیری از شیوع قارچ ها باید ظرف بامبو را هنگام تعویض آب با مواد ضدعفونی کننده مانند وایتکس و… استریل کنیم.

نتیجه گیری

اگر می خواهیم برای خانه خود زیبایی و آرامش را به ارمغان آوریم و در عین حال وقت، انرژی و هزینه کمتری را صرف کنیم، گیاه بامبو می تواند یکی از بهترین و مناسب ترین گزینه ها باشد. هرچند که این گیاه، گیاهی بسیار حساس است اما در صورت رعایت نکات مربوط به نگهداری از آن، پس از ۵ تا ۷ ماه، شاهد قد کشیدن عجیب این گیاه پیچ خورده و سرسبزی آن خواهیم بود. درنهایت، این گیاه زیبا و زینتی را می توان با داشتن اندک دانش و هزینه به راحتی در منزل پرورش داد و تکثیر نمود.